Δευτέρα 11 Απριλίου 2011

Ta'm e guilass (1997)


Σκηνοθεσία: Abbas Kiarostami
Πρωταγ.: Homayoun Ershadi, Abdolrahman Bagheri, Afshin Khorshid Bakhtiari
Υπόθεση: Ένας μεσήλικας, που για άγνωστους λόγους θέλει να αυτοκτονήσει, αναζητά κάποιον για να τον θάψει διακριτικά.

Η ταινία είναι ένα ιδιότυπο road-movie και λειτουργεί περισσότερο ως παραβολή για την κυριότητα του ανθρώπου επάνω στο ίδιο του το σώμα, την επιλογή της ώρας που θα αφήσει τον κόσμο τούτο, το βάρος τέλος της άγονης ζωής του –στο τελευταίο ειδικά συνδράμουν τα άγονα, πεσσιμιστικά τοπία. Τι είναι ο άνθρωπος παρά μόνο μια σκιά μέσα στη σκόνη, μια σκιά που το χώμα και οι πέτρες ευχαρίστως θα σκέπαζαν, αυτό λένε ξανά και ξανά οι σκηνές του Badii μόνου ανάμεσα στους λάκους, τη μπουλντόζα και τη γη που της ανακατεύουν τα σωθικά. Γιατί η γη είναι χρήσιμη για πρώτη ύλη, καλό και στέρεο οικοδομικό υλικό, αλλά εκτός από σπίτι για να ζήσουμε, μπορεί να μας προμηθεύσει και σπίτι για να πεθάνουμε. Η επιλογή αυτών διαφορετικών ηλικιών και εθνικοτήτων είναι άκρως ενδιαφέρουσα. Επίσης λίγο πολύ σκιαγραφούνται οι 3 βασικές αντιδράσεις του ανθρώπου όσον αφορά το θάνατο : φόβος, ελπίδα για μια ζωή μετά θάνατον μέσω της θρησκείας, κοίταγμα κατά μέτωπο.


Το μοντάζ είναι άλλη μια ένδειξη των περίεργων κιαροσταμικών μεθόδων. Λίγη προσοχή επιβεβαιώνει το γεγονός ότι δεν υπήρχε κατά πρόσωπο συνομιλία μεταξύ του κεντρικού χαρακτήρα και των περαστικών συναπαντημάτων του. Ο καθένας τους είναι κομμένος μόνος του στο πλάνο, γεγονός που κατ’ εμέ μεγαλώνει την αίσθηση της αποξένωσης και ακόμη περισσότερο της δικής μας αποξένωσης από τα τεκταινόμενα. Μόνο ως ειρωνική νύξη λειτουργεί το τέλος. Βροντοφωνάζει κυνικά ότι όλα είναι σχετικά, δύσκολα ξεχωρίζει η αλήθεια από το ψέμα, η πραγματικότητα από το επίπλαστο και καλά θα κάνουμε να μην πιστεύουμε, να μη λυπόμαστε, να μην ταυτιζόμαστε, άρα να αποβάλουμε, ει δυνατόν, την ανθρώπινη ευαισθησία μας και να δούμε καθαρά –ό,τι υπάρχει τελοσπάντων να δούμε. Στο δρόμο του μεταμοντέρνου οδηγεί και το κατακερματισμένο στόρι της ταινίας. Ο σκηνοθέτης δε μας λέει τις αιτίες, δε μας λέει τα αποτελέσματα, μας εισάγει σε ένα βουβό δράμα και περιμένει αντιδράσεις. Και προς το τέλος που ίσως οι αντιδράσεις του οργανισμού φτάνουν στην κορύφωση, τις φιμώνει με το ολιγόλεπτο making of.
O βαθύς υπαρξιακός προβληματισμός της ταινίας γίνεται ένας ύμνος στη ζωή και στην ομορφιά που κρύβεται στις πιο απλές εκφάνσεις της!
Βραβεύτηκε με Χρυσό Φοίνικα μαζί με το "Χέλι" του Ιμαμούρα το 1997.

Προσωπική αξιολόγηση:
4.5/5

26 σχόλια:

alex είπε...

Πρέπει να είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία!

Philip Winter είπε...

Να τη δεις και να μου πεις πως σου φάνηκε φίλε alex! :)

academy είπε...

Τώρα που ετοιμάζω το αφιέρωμα στους Φοίνικες θα τα πώ ένα χεράκι για την κυρία Adjani που έδινε τους Φοίνικες όπου λάχει!!!:)
Oxi τα έχουμε ξαναπεί για την ταινία έτσι δεν είναι?Είναι αξιόλογη και καλή.Το φινάλε για πολλούς κουλό, αλλά δεν θα μπορούσα να σκεφτώ κάτι πιο ''νορμάλ''σε μια ταινία που απο την φύση της απευθ'υνεται σε πολύ περιορισμένο κοινό(όχι απαραίτητα σινεφιλικό).

Evi Avd. είπε...

Monsieur Hulot, επιτέλους η ανάρτησή σου για μιά ταινία που είχαμε πριν καιρό συζητήσει...Ακόμα το επεξεργάζομαι...Το σίγουρο είναι πως ο Kiarostami ανάγει την αφήγησή του σε φιλοσοφία...

navarino-s είπε...

Καλή ταινία .αλλά όπως λέει και ο academy είναι πολύ δύσκολη.

Philip Winter είπε...

Αcademy, έλα ρε συ, ας την την καημένη την Isabelle!!! Μπορεί να μην τα πάει καλά με τις βραβεύσεις, αλλά από ηθοποιία είναι εξαιρετική! ;)
Χωρίς πλάκα, όμως πιστεύω πως άξιζε το Φοίνικα ο Κιαροστάμι. Το "Χέλι" δεν το έχω δει. Γενικά δεν έχω δει καμία ταινία του Ιμαμούρα.
Θυμάμαι τι χαμός γινόταν με το φινάλε στα blogs των King και Edgar! Γι' αυτό μου κίνησε την περιέργεια το "Κεράσι" και το είδα. Το φινάλε με ενθουσίασε.

Philip Winter είπε...

Εvi περιμένουμε το κείμενό σου!
"Το σίγουρο είναι πως ο Kiarostami ανάγει την αφήγησή του σε φιλοσοφία..."
Συμφωνώ.

Philip Winter είπε...

Navarino όλες οι δύσκολες ταινίες, όμως, έχουν τη γοητεία τους!

navarino-s είπε...

Μόνο που η υπερβολική δυσκολία μπορεί να υποκρύπτει κανα τυφλό Woody Allen που βραβεύεται στο ...Παρίσι. Εγώ τον πάω τον Κιαροστάμι για την κινηματογραφική του απλότητα αλλά νομίζω ότι επειδή λουφάρει για τα καυτά προβλήματα της πατρίδας του, από ένα σημείο και μετά άρχισε να βάζει σε μας τους Ευρωπαίους ασκήσεις ...τριγωνομετρίας!

Philip Winter είπε...

Αν και δεν είμαι φαν του Αμπάς διαφωνώ, τουλάχιστον για τη συγκεκριμένη ταινία. Σίγουρα κάτι ήθελε να πει, απλά διάλεξε έναν πιο δυσνόητο τρόπο.
Συμφωνώ πως δυτικοφέρνει, αλλά τα καυτά προβλήματα της πατρίδας του μπορούν να γίνουν πανεύκολα μια προπαγανιδστική ή λαϊκιστική ταινία...

navarino-s είπε...

".. μπορούν να γίνουν πανεύκολα μια προπαγανιδστική ή λαϊκιστική ταινία."
με αυτά που γράφεις φοβάμαι ότι μπορεί να μην ξέρεις την έννοια του ρήματος "λουφάρω" ή και να μην έχεις ακούσει τι γίνεται σήμερα στο Ιράν με την ελευθερία της τέχνης διώξεις φυλάκιση Παναχί και τόσα άλλα που θέλουνε κότσια!

Philip Winter είπε...

Σίγουρα απίστευτα όλα αυτά που έγιναν στο Ιράν με τον Τζαφάρ Παναχί, αλλά για μένα όταν κάποιος σκηνοθέτεις πέρνει θέση πάει να πει πως κάνει προπαγάνδα και όχι σινεμά (Ken Loach, Michael Moore κλπ-κλπ)...

Philip Winter είπε...

Σε καταλάβαινω, πάντως navarino. Στο Ιράν γίνεται της πουτάνας: ο Παναχί κατηγορήθηκε για προπαγάνδα κατά του καθεστώτος και του απαγορεύθηκε για 20 χρόνια να κάνει ταινίες, να ταξιδέψει στο εξωτερικό κλπ και ο Κιαροστάμι κυνηγάει τα βραβεία του δυτικού κόσμου.
Με λίγα λόγια: "Εδώ ο κόσμος καίγεται και το νουνί χτενίζεται!!!"

Φαντάζομαι θα εξοργιστείς αν δεις τη νέα ταινία του Κιαροστάμι: "Γνήσιο Αντίγραφο" - μια ταινία για τις ευαίσθητες κυρίες του δυτικού κόσμου.

Philip Winter είπε...

Πάντως το σενάριο της ταινίας του Παναχί, "Κόκκινο Χρυσάφι" είναι σε σενάριο του Κιαροστάμι!

navarino-s είπε...

Mη μου φέρνεις παραδείγματα Loache και Moore που δουλεύουν εκ του ασφαλούς με πλήρη ελευθερία, στο Ιράν τα θέματα της τέχνης παίζονται στον ...πάγκο του χασάπη του ίδιου χασάπη που κάποτε έσφαζε στη γειτονική Τουρκία και ένας αγέρωχος άνθρωπος ο μακαρίτης ο Γκιλμάζ Γκιουνέϊ -που σκοπεύω να του κάνω ειδικό αφιέρωμα στο rw- τόλμησε να υψώσει το ανάστημα του.
Όταν μιλάμε για ολοκληρωτικά καθεστώτα φίλε Υλώ η πολιτική θέση του καλλιτέχνη είναι ΧΡΕΟΣ!

ΥΓ: Δεν θέλω να πω ότι ο Κιαροστάμι είναι ξεπουλημένος αλλά με το πιο πάνω σκεπτικό θα τον ήθελα πιο πολιτικό έστω και σε επίπεδο υπαινιγμών.

Philip Winter είπε...

Ναι, κακώς ανέφερα τους Μούρ και Λόουτς.
Πολύ ωραία το έθεσες.
Από Γκιουνεϊ έχω δει μόνο μια ταινία του. Γενικά και αυτός ακολουθεί το στυλ του Παναχί: κοινωνικές, πολίτικές ταινίες με απλή, λιτή κινηματογράφηση.

"Όταν μιλάμε για ολοκληρωτικά καθεστώτα φίλε Υλώ η πολιτική θέση του καλλιτέχνη είναι ΧΡΕΟΣ!"
Εγώ θα έλεγα πως καλό θα ήταν και σημαντικό, αλλά όχι απαραίτητο και σε καμία περίπτωση χρέος. Όπως το βλέπει ο καθένας, φυσικά.

Simurgh είπε...

Νομίζω οτι ο Κιαροστάμι αφήνει αρκετούς "υπαινιγμούς". Πρώτα απ'όλα ο ήρωας της ταινίας θέλει να αυτοκτονήσει και δεν τον σταματάει το κήρυγμα του μαθητή του Κορανίου. Ο τελευταίος επιβάτης δέχεται να τον βοηθήσει για να πάρει χρήματα, παρόλο που διαφωνεί ηθικά με την αυτοκτονία. Όλα αυτά είναι πολύ "αμοραλιστικά". Απεικονίζονται επίσης οι αφγανοί πρόσφυγες και οι συνθήκες ζωής τους. Και σε άλλες ταινίες του Κιαροστάμι, ας πούμε το "Δέκα" μας δείχνει σκοτεινά σημεία της ιρανικής κοινωνίας, πχ πορνεία.
Και ας μην υπερβάλουμε, το Ιράν δεν είναι το χειρότερο μέρος να ζει κανείς σήμερα.

Philip Winter είπε...

Καλώς ήρθες Simurgh!
Ναι, στο "Κεράσι" γίνονται 2-3 υπαινιγμί για την πατρίδα του, αλλά μέχρι εκεί. Το "Δέκα" δεν το έχω δει.
Το Ιράν δεν είναι το χειρότερ, αλλά από τα χειρότερα.

Simurgh είπε...

Ευχαριστώ, η αλήθεια είναι οτι έχω ξαναγράψει για τη λεμονιά :)
Τώρα για τη Γεύση του Κερασιού: Θα πρεπε το αυτοκίνητο να περάσει "τυχαία" από μια σκηνή λιθοβολισμού για να ευχαριστηθούν τα δυτικά πλήθη;
Ή θα προτιμούσαμε κι ο Κιαροστάμι να είναι φυλακή τώρα;
Το αν το Ιραν είναι από τις χειρότερες χώρες σηκώνει συζήτηση. Εγώ θα έλεγα οτι δεν είναι. Και οι πιο πολλοί Ιρανοί έχουν άλλες έγνοιες εκτός από το καθεστώς. Δε θεωρώ οτι είναι σωστό εμείς από τον καναπέ μας να έχουμε την απαίτηση οι ταινίες τους να μιλάνε μόνο και μόνο για την καταπίεση που όντως υπάρχει στη χώρα τους.

Philip Winter είπε...

Ααα, είσαι ο φίλος "για τη λεμονιά"; Χαίρομαι που έκανες λογαριασμό και blog!
Εγώ συμφωνώ μαζί σου, γι' αυτό και διαφώνησα παραπάνω με τον navarino.
Το Ιράν δει είναι τριτοκοσμική χώρα; (ρητορική η ερώτηση...).

"Δε θεωρώ οτι είναι σωστό εμείς από τον καναπέ μας να έχουμε την απαίτηση οι ταινίες τους να μιλάνε μόνο και μόνο για την καταπίεση που όντως υπάρχει στη χώρα τους."

Συμφωνώ απόλυτα.

Simurgh είπε...

η φίλη, όχι ο φίλος ;) ( όχι οτι μετράει πολύ στον ψεύτικο τούτο κόσμο)
Το Ιράν θα έλεγα οτι είναι κάπου ανάμεσα στον πρώτο και στον τρίτο κόσμο. Έβλεπα πριν από λίγο τη λίστα με το προσδόκιμο επιβίωσης και το Ιράν είναι κάπου στη μέση, λίγο πιο κάτω απ'την Τουρκία και αρκετά πιο ψηλά από τη Ρωσία. Όχι οτι είμαι ειδικός στο θέμα αλλά πιστεύω οτι υπάρχει ένα κράτος πρόνοιας, δωρεάν δημόσια και υποχρεωτική παιδεία (στην περσική γλώσσα όχι στα αγγλικά όπως σε άλλες χώρες) κτλ. Και υπάρχει πολιτικός διάλογος, γι'αυτό άλλωστε έχουν βγει τόσες και τέτοιες ταινίες. Δεν έχει γίνει το ίδιο με τη Συρία, το Λίβανο ή την Αίγυπτο. Αλλά βασικά δε μ'αρέσει να συγκρίνω καταπιεσμένα κράτη μεταξύ τους, απλά νομίζω οτι με το Ιράν υπερβάλλουμε.

Philip Winter είπε...

Ωχ και πάλι συγγνώμη! :) (θεωρώ τον "έξω" κόσμο πολύ πιο ψεύτικο από αυτόν)
Ναι, εντάξει δεν έχεις άδικο αλλά στο μυαλό μας έχει φυτεφθεί (μας έχουν φυτέψει) ως καθαρά τριτοκοσμική.
Απ' ότι βλέπω είσαι φαν του Ασιάτικου σινεμά! (ή όχι;)

Υ.Γ.: Περιμένουμε τις αναρτήσεις σου! :) ;)

Simurgh είπε...

Η Ασία είναι τεράστια ήπειρος-άλλο Ιραν, άλλο Ιαπωνία-, πάντως σίγουρα είμαι φαν του ιρανικού σινεμά. Δε ξέρω αν θα κάνω ποτέ ανάρτηση, είδα κι έπαθα να ανοίξω το λογαριασμό και κολλήσω την εικόνα και έχω πάθει υπερκόπωση!

Philip Winter είπε...

Και εμένα μου αρέσει το ιρανικό σινεμά, χωρίς να είμαι μεγάλος φαν. Φαντάζομαι ότι θα έχεις δει τα "Παιδιά του Παραδείσου"; Αριστούργημα. Λέω να ανακαλύψω το σινεμά του Παναχί σιγά - σιγά... Με ποια μου προτείνεις να αρχίσω;

Χαχα έλα ρε δεν είναι δύσκολο! ;)

Simurgh είπε...

Ναι το χω δει, πολύ ωραίο! Βασικά είναι δύσκολο να απαντήσω γιατί άρχισα να βλέπω ιρανικές ταινίες από το γυμνάσιο και γενικά τότε που δεν είχα ιντερνετ και δε θυμάμαι ονόματα. Χμ, μου αρέσουν οι ταινίες της οικογένειας Μαχμαλμπάφ, αλλά δε ξέρω αν θα σου αρέσουν. Η Σιωπή (Sokout) που είδα πρόσφατα μου άρεσε πάρα πολύ. "Οι χελώνες μπορούν να πετάξουν", το offside που ίσως να το χεις δει, το κόκκινο χρυσάφι όμως δε μου άρεσε. Κι ο "Κύκλος" του Παναχί. Πολλές ταινίες για παιδιά που είδα στο Φιλίπ. To Baran, και το Osama που έχουν παρόμοια θεματολογία. Το "About Elly" κι αυτό πιο γνωστό. Το "Through the Olive Trees" του Κιαροστάμι.. Ξεφτίλα, δε θυμάμαι τίποτα, πρέπει να τα βάλω σε μια τάξη. Επίσης δε ξέρω, αλλά το μελό δε με ενοχλεί τόσο πολύ αν η ταινία είναι απ'το Ιράν, δεν είμαι σε καμία περίπτωση αντικειμενική.

Philip Winter είπε...

Εγώ να σου πω δεν έχω ασχοληθεί πολύ με ιρανικό σινεμά, δυστυχώς.
Το "Γεύση από Κεράσι" και η "Θεϊκή Παρέμβαση" είναι ό,τι καλύτερο έχω δει από Ιράν. Σ' ευχαριστώ για τις προτάσεις. Από αυτές έχω δει μόνο την "Έλλη" που ήταν πάρα πολύ καλή, χειροποίητη. Το "Ossside" θα το δω σύντομα και τις υπόλοιπες θα τις ψάξω σίγουρα - ελπίζω να υπάρχουν με ελληνικούς υπότιτλους.
Το μελό είναι πολύ χαρακτηριστικό στο Ιράν και ένα μειονέκτημα, για μένα, όμως.
Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει αντικειμενικότητα στην Τέχνη. Πάντα είμαι υποκειμενικός - εκτός σε κριτικές μου για πολύ παλιές ταινίες (Αϊζενστάιν, Γκρίφιθ κλπ) που αναγνωρίζω την τεράστια αξία τους και την επιδραστικότητά τους σε ολόκληρη την κινηματογραφική τέχνη. Π.χ. το "Οκτώβριος" του Αϊζενστάιν δε με ενθουσίασε - ήταν ένα έντονο στρατευμένο έργο, αλλά καταλαβαίνω τις καινοτόμες τεχνικές και την πρωτοπορία που το διακατέχει.